Ongeveer een jaar geleden had ik, samen met mijn collega’s van de MIND Young Academy, de eer om kennis te maken met Koningin Maxima en het programma van de MYA gericht op het bespreekbaar maken van psychische problemen onder jongeren. Het taboe dat er heerst blijft altijd nog een aanleiding voor het gevoel van schaamte, eenzaamheid en het stigmatiseren van mensen met psychische klachten. Hierdoor kan het enorm moeilijk zijn psychische klachten te bespreken. Ik wilde dit graag veranderen. Daarom ging ik te werk als peer educator bij de MYA, waarbij ik mijn persoonlijke verhaal inzette om het taboe te doorbreken. Mijn persoonlijk verhaal betreft het leven tussen 2 culturen met psychische klachten.
Foto gemaakt door: MIND/Robin Utrecht
Ik moest me maar aanpassen en wanneer mij dit niet lukte, was het mijn eigen ‘schuld’.
Als een Nederlander met een niet-westerse migratieachtergrond, heb ik altijd in twee gemeenschappen geleefd: De westerse en de niet-westerse samenleving. Deze samenlevingen kennen eigen structuren, kennis en normen en waarden. Het perspectief over psychische klachten verschillen van elkaar en als je psychische klachten ervaart, gaat ieder gemeenschap er anders mee om.
Ik heb zelf een ontwikkelingsstoornis die is ontstaan door aangeboren hersenletsel. Binnen de niet-westerse gemeenschap waarin ik ben opgegroeid wordt er nauwelijks tot geen aandacht besteed aan psychische gezondheid. In mijn jongere jaren hebben mijn ouders het wel geprobeerd, omdat ze het zagen als onderdeel van de opvoeding. Maar hoe ouder ik werd, hoe lastig het werd. Ik had altijd moeite om mezelf te accepteren. Ik was zo streng voor mezelf dat ik niet kon ‘genieten’ van alles wat ik wél had bereikt. Het voelde nooit goed genoeg. Maar waarom was dat zo? Dit kwam omdat ‘ik me maar moest aanpassen’, en wanneer mij dit niet lukte, was het mijn eigen ‘schuld’. Dit kwam niet alleen omdat het binnen mijn cultuur een taboe is om over psychische klachten te praten, maar ook hoe het gehele gestandaardiseerde schoolsysteem werkt. Het niet voldoen aan de eisen van dit systeem, zorgde voor een negatief zelfbeeld en moeite met zelfacceptatie.
De niet-westerse gemeenschap waarin ik ben opgegroeid, hecht veel waarde aan status, eer, reputatie en religie. Religie is vaak wel het belangrijkste element die de levenswijze van deze gemeenschap invult. Wat ik door de jaren heen heb geleerd is dat de heersende stigma’s en taboes voornamelijk een product zijn van mythes, misvattingen en angst. Vanuit religie is juist openheid, eerlijkheid en hulp zoeken de weg die aangeraden wordt. Maar mijn cultuur leert je te schamen voor jezelf: psychisch ongezondheid zijn wordt als een zwakte gezien en hulp zoeken is dan niet de weg die je bewandelt. Toen ik dit besefte, heb ik de weg gekozen om mijn leven te leiden naar mijn wensen en niet naar de wensen van de gemeenschap. Dit was het keerpunt voor mij. De eerste stappen zijn altijd moeilijk, maar uiteindelijk zal jouw omgeving dit accepteren, als een onderdeel van de nieuwe jij.
Hoe harder je valt, hoe hoger jouw sprong omhoog zal zijn
Binnen het programma van de MYA heb ik mijn ervaringsdeskundigheid kunnen inzetten om jongeren te stimuleren dit onderwerp bespreekbaar te maken, met de hoop dat ze zich niet alleen voelen en ze zich niet hoeven te schamen. Het programma laat jongeren kennis met het herkennen van psychische klachten en het bespreken hiervan. Daarnaast geeft het ze hulpmiddelen indien ze klachten ervaren. Doordat mijn klachten te lang onbehandeld bleven, heb ik in mijn volwassenheid hier extra hard aan moeten werken. Door dit te benadrukken is mijn hoop dat jongeren hierdoor sneller aan de bel trekken. In mijn jeugd had dit programma zeker een bijdrage geleverd aan mijn ontwikkeling. Ik wist niet dat ik psychische klachten ervaarde, laat staan dat ze mij zo erg belemmerden. Ik dacht dat ik gewoon een ‘mislukkeling’ was en daarom ‘faalde’ ik in alles wat ik deed. Maar ik heb geleerd dat ook het falen een gunst is. Zonder te vallen kun je ook niet opstaan en jezelf verbeteren. Hoe harder je valt, hoe hoger jouw sprong omhoog zal zijn. Had een programma als deze jouw ook kunnen helpen bij jouw persoonlijke ontwikkeling? Let me know!